Phố Hòa Mã

Đuờng phố Hòa Mã đi từ tây sang đông nằm trên đất của mấy thôn cũ Hòa Mã - Hương Thái - Hành Môn. Quá trình xây dựng nhà cửa theo cùng thời điểm với những phố chung quanh nối tiếp với con đường này. Đầu phía tây giáp với phố Huế được xây dựng trước và cũng chỉ có mấy ngôi nhà ở đầu phố; chỗ giáp với phố Lò Đúc cũng chỉ kể có mấy nhà ở ngay góc ngã tư.
Suốt dọc con đường phố dài 460 mét, ta có thể chia ra làm hai đoạn: đoạn từ ngã tư phố Huế đến ngã ba Thi Sách; đoạn kế tiếp đến phố Lò Đúc. Một đặc điểm của đường phố này là khu Nhà máy Rượu với bức tường mặt sau dài suốt từ ngã tư Ngô Thì Nhiệm đến xế ngã ba Lê Ngọc Hân chiếm cả một bên mặt phố.

- Đoạn giáp với Phố Huế;
Khi làng Hòa Mã không còn thì khoảng đằng sau tường Nhà máy Rượu là một bãi đất rộng thênh thang có ao muống, vườn rau và mấy xóm nhỏ nhà lá. Đứng ở cạnh chợ Hôm trông suốt thẳng được đến tường sau nhà máy. Thành phố định quy hoạch khu này, viên Đốc lý Eckert bắt dân đang ở đây phải xuất trình văn tự sở hữu đất, ai không có phải dọn đi, chỗ đó coi như đất công. Khu vực đó được chia thành lô đất bán đấu giá. Đường phố được vạch ra và nhà cửa bắt đầu xây dựng vào khoảng những năm 1924-1930, có ngừng lại trong thòi kỳ khủng hoảng kinh tế 1930-1932 và lại tiếp tục từ năm 1934 trở đi cho đến 1942 thì chậm lại do nguyên vật liệu xây dựng khan hiếm vì tình hình chiến tranh. Nhiều chỗ bên trong đường phố còn trống và có những ao chưa lấp, như đoạn phía sau là ngõ Huế (phố Sergent Giác), hoặc giáp với phố Hérel de Brisỉs và Luro. Tình hình đó còn kéo dài mãi đến sau ngày tiếp quản Thủ đô cuối năm 1954.
Đất chùa Hòa Mã bị thu hẹp, vườn chùa bị mấy ngôi nhà bên phố Hòa Mã xây lấp, cổng chính mở về phía phố Logerot (Phùng Khắc Khoan), được xây lại năm 1950.
Chủ nhà đất ở phố Hòa Mã đại bộ phận là những người trên phố xuống đây mua đất xây nhà, một số là công chức có tiền, số đông là thầu khoán thừa dịp đầu cơ kinh doanh nhà đất: họ tậu đất làm nhà rồi bán lại hoặc làm nhà cho thuê. Công chức thời ấy có tiền mua đất tậu nhà thì cũng phải có vợ biết buôn bán hoặc có một nghề nghiệp gì khác, nhất là thòi kỳ 1938-1942 phát triển nghề hàng xách, đầu cơ tích trữ nhiều thứ hàng hóa hoặc mua hàng hóa Tàu - Nhật.
Nhà ở phố Hòa Mã đa số rộng rãi to đẹp: nhiều gia đình ngưòi nước ngoài cũng xuống đây thuê ở.

- Đoạn giáp với phố Lò Đúc:
Ở chỗ đầu phố phía đông Hòa Mã, trước 1930 còn là một vườn trồng chuối rộng; đến năm 1932 là một nhà thầu khoán tậu đất xây liền nhau ba chiếc villa (số 4 - 6 và 8); bên số lẻ cũng có một ngồi nhà hai tầng, (số 5) xây ở bên cạnh khu Nhà máy Rượu. Nhà số 10, một villa của một vị quan tỉnh về hưu.
Tiếp theo mấy ngôi villa đó đến ngã ba phố Luro là những nhà một tầng nhỏ.
Qua ngã ba Luro - trừ hai ngôi nhà to có gác ở hai bên góc phố - là một dãy nhà một tầng nhiều gian (từ số 26 đến số 38) trên đất của Hộỉ Tin Lành, làm cho thuê; vẻ sau dãy nhà này đem xé lẻ bán từng gian cho nhiều chủ mới, có người coi lên hai tầng (sổ 26). Góc đường Thỉ Sách là một ngôi nhà được dùng làm thánh thất Tam kỳ phổ độ (một chi phái đạo Cao Đài).
 

09/12/2017

Bình Luận

Xem thêm các bài liên quan

Câu hỏi mới nhất

Gửi câu hỏi

Tên bạn (*):
Email (*):
Câu Hỏi (*):
Mã
Gửi đi